TIDA FØR LOGGEN

Det er sjølvsagt slik at ein skulle hatt alle sine fisketurar logga ifrå dag ein, men det er det nok dei færraste som har. Eg har nok hundrevis av fisketurar ifrå før loggen starta i 1988 med ei heilt spesiell hending på ein fisketur i Sædalen, der eg fikk ein fantastisk flott aure på 850g, blant dei aller største tatt der oppe. Meir info om denne merkedagen i livet finn du om du går inn på 1988 og les denne første rapporten.

Men det var sjølvsagt ikkje slik at eg plutseleg denne dagen vakna og begynte å skrive logg, eg huskar at eg hadde eit handtegna kart over Jenselva hengande på rommet mitt der eg hadde nummererte merker av kvar eg hadde fått sjøaurar og større kreder. I tillegg hadde eg då ei liste med detaljar om kvart av desse merka.

Så når starta så denne fiskeinteressa? Truleg der mange andre har starta før meg med å være med på fisketur på fjellet eller i elva ifrå eg var liten. Dei tidlegaste minna er sjølvsagt knytta til bilder eg har sett på at eg har vore med, men også ein del egne turar etter kvart, og ikkje minst ventinga og spenninga som var når eg venta på at pappa skulle kome heim, og on han hadde fått fangst.

Det er nokre plassar som definerer desse tidlege åra som fiskar, først og fremst dei lokale med Jenselva, Elva på Bakkå, elva ved Mormor og Bestefar på Moltu og Sædalen, men også dei lokale lakseelvane som Ørsta, Bondalen og Vågselva. I tillegg var det ferieturar til Rauma og Stranda.

I tillegg fiska vi masse i sjøen, samt at vi grov og studerte i fjøra, ofte i mange timar eller heile dagar. Det er vanskeleg å forstå at mødrene våre ikkje var bekymra når ein tenkjer tilbake på det.

Eg kan nok ikkje sette opp ei kronologisk liste over alle desse fisketurane, så derfor tenkte eg at det kanskje er like lurt å berre ta kva enkelt av lokasjonane å skrive ned nokre av minna ifrå alle desse turane.

Kvar gong det var regn og nedbør, og også andre tider så var vi bort i Jenselva å fiska, oftast eg, Tore og Bjørn, eller berre ein av dei, oftast Tore. Det vart heilt klart mest småkreder, men av og til så var det avvik ifrå normalen. Eg huskar godt den største sjøauren eg fikk, ikkje veldig stor, men sikkert vel halvkiloen, tatt rett nedanfor Brekkegarden i ein foss der. Elva var stor og hølen var tre ganger normal lengde, og bakpå det som normalt var grunt stryk der fosvant duppen. Eg nappa til og merka fort at her var det noko som ikkje kom like enkelt opp av vatnet som det brukte, og eg måtte legge meg på stanga og kjente teleskoptroda bøye deg heilt ned i handtaket før kreda kom fykande gjennom lufta.

Første kontakt med storfisk var ein gong i gamleløpet som gikk bortunder huset til Jens, som Otto no har. Denne delen hadde utgravde barar der torva hang ut over elva og laga perfekt skjul for auren. Vi hadde starta framme og var komne rett nedom brua fram på Myrane når Odd Reidar kom ned for å fiske. Han starta eit par svingar nedanfor oss og ganske raskt så beit ei skikkeleg brunkrede. Eg er usikker på størrelse, men trur den bikka kiloet. Han hadde sikra middagen og for fram igjen, mens vi gjorde alt vi kunne for å gjere han opp igjen, men vi greide aldri det før elva vart lagt om og kanalisert. Til høgre ser vi elveløpet slik det var før hausten 1979.

Av andre minner ifrå denne gamle og tapte delen av elva var ein gong Vidar og Bjørn Kristian var på besøk og vi ville bort å fiske. Elva var lita og det var vanskeleg å få fisk, men til slutt fann vi noko som nappa når vi la makken heilt inntil muren i ein av dei forbygde svingane framfor brua. Det var vanskeleg å få fisken fast, men til slutt beit den. Husker vi drog den ut ifrå steinane og slapp den tilbake fleire gongar og vi var ganske sikre på at det var ei krede heilt vi var sikre på at den var fast og slengde den på land. Men det var ikkje noko krede, men ein stor ål. Sjølvsagt var det ingen som turde å ta den av kroken og dermed så vart det sykla heim med ålen hengande på kroken for å få kroka den av.

Her ser vi det gamle elveløpet, men også delar av det nye løpet som er under utgraving (Bildet er tatt 1.okt 1979). Huskar at det vart fiska og fanga mange kreder i det gamle løpet før dette vart stengt, og umiddelbart etterpå. Desse kredene vart satt ut i dammane i kratera etter den gamle løda i Hansgarden som brann ned nokre år før. Vi ser dammane i øvre høgre hjørne av bildet. Og når elva var leda inn i det nye løpet og hadde klarna opp så vart fisken slept ut igjen i det nye løpet.

Eg huskar at det var vanskeleg å få fisk i den nye delen av elva etter omlegginga, men eg huskar at eg nokre år seinare snudde på ei stor ei nede i svingen foran brua som eg berre fekk sjå blanksida på.

Vi fiska i heile elva og fisk fikk vi i heile lengda, i alle fall opp om utgardsgjerdet framme på Myrane. Huska blant anna at pappa kom for å hente meg ein gong når eg var komen opp i øvre del, der er ein foss ved ein stor stein. Her ville han prøve å fiske og fikk den største kreda vi fikk her oppe i øvre del, men den var nok ikkje meir enn rundt 25cm.

Etter kvart vart vi meir beviste på at det fanst brunkreder og sjøkreder, og at det kunne være lurt å prøve i nedre del. Veit vi prøvde oss ifrå brua og nedover, men det var heilt gjengrodd med sitkagran, så det var umulig. Men nede i osen var det sjanse og her huska eg at eg var ned ein tidleg morgen. Eg vakna tidleg og skulle på skulen, men det hadde regna godt og elva var stor, så eg hoppa på sykkelen og sykla ned i osen. Fiska kjapt over og snudde på 2-3 fine sjøaurar, men ingen kom på land.

Huska også at vi ein gong gikk forbi osen. Det var sommar og elva var ganske lita, men det hadde danna seg ein ganske stor høl utanfor utløpet. Eg gikk bort og kika nedi og der stod den største sjøauren vi hadde sett i elva. Vi jobba lenge for å fange den, men fikk ikkje has på den. Når vi kom tilbake forbi litt seinare så hadde den prøvd å gå ut i sjøen og stranda når der var for grunt. Dermed fikk vi tak i den. Huska ikkje kor stor den var, men den var nok ikkje meir enn fram imot 1,5kg.

Vi var også mykje ute i elva på Bakkane, her hadde Oddbjørn hengande bambusstengrene oppknytte på baksida av hønsehuset, så det var snart å kome seg i elva. Her kom ikkje sjøauren seg opp fossen nedanfor hovudvegen, slik at her fiska vi berre småkreder. Vi var nokre gongar nedover å prøvde i nedre delen, men her var oftast elva død på grunn av utslepp ifrå landbruket, som var veldig vanleg i denne tida.

Når vi var på besøk med mormor og bestefar på Moltu så var det alltid ned i elva å sjå etter kredene som bodde i hølen i utløpet av røret. Vi var også nokre gongar å fiska, og det gjekk rykter om store fiskar oppe i myra, men vi såg eller fikk aldri nokon av dei, men vi fikk vel nokre mindre sjøkreder i tillegg til mange vanlege kreder.

Allereie ifrå eg var veldig liten så har vi vore i Sædalen å fiska. Det var både med oter og sluk, men nesten alltid ifrå land. Etter kvart begynte vi å gå fram i enden for å fiske i elva. Og det var altså her framme at eg fikk fisken som starta skrivinga av fiskeboka. Eg hadde også eit par år liggande ein båt her framme og då fiska vi ein del med garn også i vatnet.

Eit av problema her framme er at det er for gode gyteforhold lenger framme i vassdraget slik at det må fiskast hardt i vatnet for å holde oppe størrelsen, og derfor hadde vi ofte med oss garn fram i elva og satte dette over elva der det var mogleg. På denne måten så fekk vi ut ein del meir fisk enn om vi berre fiska med stang. Det var alltid spennande å spenne opp garnet og begynne å jage og sjå fiskane gå i garnet etter tur. Det var oftast i dammen ca.100m nedanfor Rausandvatnet vi satte ut garnet, men vi hadde av og til med fleire og drog over i sjølve Sædalsvatnet i eit eller fleire av dei smale sunda, alt etter kor høgt vatnet var.

Huskar at det veldig ofte var ein kald fornøyelse å gå fram hit å fiske, ofte var det i perioden 20.sept. til 10.okt., så var vi avhengige av at det var sørvest og regn så elva hadde gått opp, og dermed så var vi ofte i etterkant når lavtrykket passerte og nordvesten kom i bakkant av lavtrykket. Så mang ein gang gjekk vi innover i pøsregn og ut igjen i sluddbyger og iskald motvind. Når vi brukte båt så måtte vi ofte ligge i le av klubben å vente til byga hadde gitt seg før vi kunne krysse over vatnet.

Når det gjeld laksefiske så starta interessa for dette også tidleg. Huska at vi var på campingtur med telt til Ørsta camping der pappa var bort i elva og fiska, og det var alltid spennande når ein vakna å sjekke kva han hadde fått. Seinare vart det campingvogn og vi sat alltid klar når kortet var over og venta på at bilen skulle kome og vi kunne storme ut for å sjekke fangsten.

Var forholda fine så fekk vi også være med i elva, som her på Ose i Ørstaelva, noko som sjølvsagt var veldig svært, når eg fekk stille med trode og kniv for å bløgge om det skulle verte fangst.

Det vart no sjeldan fangst på meg sjølvsagt, men ein dag vi hadde vore på tur og stoppa i Ørsta på vei heimover. Eg kunne vel vore ca. 12-13 år. Fisket hadde vore elendig, så det var lite folk i elva, men pappa var fiskesugen så han fekk seg eit kort på Melsgjerde. Pappa hadde fiska seg nedover til buda, men det hadde vore heilt dødt, så han satte seg i buda for å ta ein kaffi og då fekk eg låne stanga for å prøve. Det tok ikkje lenge før det nappa kraftig i snøret og eg slo til, fast fisk. Pappa kom springande til og eg gav han stanga tvert. Han køyrde fisken, ein liten pjakk på like over kiloet, og eg fikk håve den, som vanleg. Når fisken var vel hengt opp så ville pappa drikke resten av kaffien sin, så eg vart sendt ut i elva igjen. Og det gjekk ikkje værre enn at det beit igjen. No måtte eg køyre fisken sjølv, men fisken var noko større, så etter kvart så tok pappa over stanga og vi kunne saman lande ein pjakk på vel 2kg. Det høyrer med at pappa då tok over og fekk ein pjakk til. Eit par veker etterpå så var vi igjen på tur, og som alltid så stoppa vi når vi passerte ei lakselv og sjekka på bruene. Eg huskar ikkje no kvar det var, om det var Stranda eller Hellesylt, men i alle fall så var det dårleg der, men dei hadde høyrt at det var betre i Ørstaelva, for der hadde han Gjerde og sonen fått 3 fiskar. Vi sa ikkje noko om kven vi var, men guten vart sjølvsagt stolt.

Denne tida var det alltid folk på brua for å sjå etter laks, det gjekk ofte store våder med laks både foran og nedanfor brua, og det var fasinerande å stå å følge med desse der dei krusa rundt. Vi prøvde alltid å få med oss kastinga etter stamfisk, og alltid var det artig å sjå om dei lukkast i å få ei av desse inn i nota eller ikkje.

I tillegg til Ørstaelva så var vi også ein del i Bondalselva, og då spesielt når det var fiskekonkurranse der borte. Då var der hundrevis av fiskarar som stod skulder til skulder og fiska i takt. Huskar at pappa eine året hadde 4 pjakkar og om han ikkje hadde fått vekkdømt ein av dei, fordi han fekk den på makk i den heilt nye flugesona, så hadde han gått av med seieren.

Nærfiske av laks var det i Gursken, i Vågselva, der det nokre år var veldig godt fiskeri. Huskar at vi når elva var stor gjekk ned på kanten av fotballbana og såg på fiskarane som stod og fiska der. Eg var også med pappa nokre få gongar å fiska, og etter kvart var vi også innom sjølve. Huskar blant anna at Tore fekk ein pjakk framme i djupelva framme i myrane.

Når det gjeld fiske litt lenger unna så var vi ofte i Strandaelva når vi var på besøk med tante Torill og onkel Leif. Oftast var det sone 4 eller sone 8 vi brukte å fiske på, og fisk vart det oftast slik eg huskar det. Det er spesielt ein gong eg huskar då det var dårleg fiske ved brua, så vi klatra oss framover foran brua, og der framme fann pappa ein straum der det stod fisk og på berre nokre få kast så fekk han 2 pjakkar.

Huskar også at vi var i Rauma å fiska. Det vart mest fiske ifrå Sogge bru med oppankra snøre, men vi prøvde oss på ei båtsone framme i dalen. I tillegg huska eg at vi kjøpte kort på Flatmark, men når vi kom fram der så viste det seg at det stort sett var roleg vatn som var nesten umuleg å fiske, så vi prøvde berre så vidt ein plass. Det vart ingen Raumalaks på oss dessverre.

Så alle desse turane og opplevingane, pluss mange fleire var med på å bringe fram den ivrige laksefiskaren som du kan lese om vidare framover i åra som kjem.